Eurostat'ın yayımladığı yeni veriler, 2024'te bir ülkenin döngüsellik oranlarını ve ilgili metrikleri ayrıntılı ve kapsamlı biçimde değerlendiriyor.
Azalt, yeniden kullan, geri dönüştür. Bu slogan, iyi atık yönetimi uygulamalarını teşvik etmek için sık sık tekrarlanır. Ve son bölüm, yani geri dönüşüm, döngüsel ekonomi için özellikle önemlidir: ürün ve malzemeleri mümkün olduğunca uzun süre kullanımda tutmayı amaçlayan bir model.
Avrupa Birliği döngüsel ekonomiye geçmeyi umuyor. Ancak yeni veriler, hammaddelerin gerçekte yalnızca küçük bir bölümünün geri dönüştürüldüğünü gösteriyor.
Avrupa ne durumda?
Eurostat, Avrupa Birliği'nin istatistik ofisi, en son verilere göre 2024'te Avrupa'nın döngüsellik oranı yaklaşık yüzde 12,2 idi. Başka bir deyişle, blok genelinde kullanılan malzemelerin yüzde 12,2'si geri dönüştürülmüş malzemelerden geldi. Karşılaştırma için, bu yılın başlarında yayımlanan Circularity Gap Report küresel döngüsellik oranının yaklaşık yüzde 6,9 olduğunu bildiriyor.
Avrupa'nın döngüsellik oranı 2023'e kıyasla 0,1 yüzde puan, 2015'e kıyasla 1,0 yüzde puan arttı. Bu, şimdiye kadarki en yüksek oran.
Bazı malzemeler de diğerlerinden daha fazla geri dönüştürüldü. Döngüsellik oranı metal cevherleri, metal dışı mineraller ve fosil enerji malzemeleri için en yüksekti.
Avrupa geri dönüşüm çabalarında dünyanın geri kalanının önünde olsa da, Döngüsel Ekonomi Eylem Planı'nda ortaya konan hedef, 2030'a kadar oranı yüzde 24'e çıkararak ikiye katlamaktır.
Hangi ülkeler en iyi durumda?
Verilere göre 2024'te en yüksek döngüsellik oranına Hollanda sahipti. Malzemelerin neredeyse üçte biri (yüzde 32,7) geri dönüştürülmüş kaynaklardan geldi. Ülkede döngüsellik oranı 2015'ten bu yana 5,3 yüzde puan arttı. Hem 2015'te hem de 2024'te ülke, tüm AB ülkeleri arasında en yüksek oranlara sahipti.
Belçika ve İtalya'da da döngüsellik oranları yüksekti; sırasıyla yüzde 22,7 ve yüzde 21,3. Geri dönüşüme titizliğiyle bilinen Almanya'nın oranı ise yüzde 15'ti.
Son yıllarda bazı ülkeler geri dönüşümü artırdı. 2015'ten bu yana en yüksek artış, 14 yüzde puanla Malta'da görüldü. Çekya ve Slovakya da sırasıyla 7,9 ve 7,2 yüzde puanlık yüksek artışlar kaydetti. Toplamda 21 ülkenin döngüsellik oranı yükseldi.
Hangi ülkeler en kötü durumda?
Bazı ülkeler hâlâ malzemelerinin çok küçük bir kısmını geri dönüştürüyor. En düşük döngüsellik oranı yüzde 1,3 ile Romanya'da. İrlanda, Portekiz ve Finlandiya da düşük oranlara sahipti.
Finlandiya'nın geri dönüşüm oranı son dokuz yılda 3,2 yüzde puan azaldı. Polonya'nın geri dönüşüm oranı da 4,2 yüzde puan geriledi.
“AB ülkeleri arasındaki döngüsellik oranlarındaki fark, çevreden çıkarılan yeni kaynaklarla ekonomiye geri kazandırılanlar arasındaki dengeye bağlıdır,” raporda belirtiliyor.