Su altında ses dalgaları en güvenilir iletişim yolundan biridir. Peki, denizaltı navigasyonuna yardımcı olarak hem deniz hayvanlarını korumak ve hem de petrol sondaj kazalarını önlemek için akustik sinyaller ile bir ağ yapılabilir mi?
Norveç‘in batısı’nda bilim adamları otonom cihazlarla suyun altında ne olup bittiğini inceliyor.
Kyle Zhang, Twente Üniversitesi, Araştırmacı:
“Kutunun içerisinde elektronik sistem bulunuyor. Bu sistem, hem algılama hem de işlem yapmaya yarıyor. Yani bir geminin geçişini ya da petrol borularında oluşan sızıntıyı algılayabiliyor. Daha sonra bu sinyalleri kontrol merkezine yolluyor. Bütün sinyaller merkezi istasyonda toplanıyor.”
Hava kabarcıkları bir sızıntının habercisi olabilir. Sensörler kabarcığın yol açtığı sesi tanımlayarak mühendisleri uyarıyor. Bu şekilde olası bir kazanın önüne geçiliyor. Peki bu sistem, denizin derinliklerinde geniş çaplı olarak uygulanabilir mi?
Su altı akustik gözetim ağı projesi Avrupa Birliği tarafından finanse ediliyor.
Paul Havinga, Twente Üniversitesi profesörü, CLAM projesi koordinatörü:
“Sensör cihazlarını suyun altına yerleştiriyoruz. Mümkün olduğunca en derini hedefliyoruz. Bunlar çevreyi gözetleyecek. Alışılmadık bir durumda ve bir hatayla karşılaşıldığında birbirlerini uyaracaklar ve alarm sinyalleri gönderecekler.”
Özel olarak geliştirilen sensör düğümleri suyun yüzlerce metre derinliklerine yerleştiriliyor. Sensörler birbirinden aynı uzaklığa sahip. Dahili pil, sensörlerin tamamen kablosuz çalışabilmesini sağlıyor.
Paul Havinga: “Bu büyük bir cihaz. Su altı ortamı için dizayn edildi. Birkaç kilometre derinliğe uygun. Hem kutu hem de elektronik aksam bu şekilde düşünüldü. Sistemle daha güvenilir, verimli ve kaliteli ölçümler elde ediyoruz.” Cihazlar kendi aralarında akustik sinyaller sayesinde bilgi aktarabiliyor. Bir geminin içerisinde yer alan monitörden, bilgisayar uzmanları sensörlerin gönderdiği mesajları çok hızlı ve rahat şekilde algılayabilir.
Roberto Petroccia, Roma Üniversitesi, Araştırmacı:
“Geliştirdiğimiz ağın en önemli noktası burasıdır. Bu cihazlar sadece kendi aralarında iletişime geçmiyor, ayrıca zor görevlerin yerine getirilmesi için işbirliğinde buluyor. Aynı burada gördüğümüz gibi. Sensörler tek başına birbirleriyle konuşuyor. Ve merkezi izleme istasyonuna bilgi göndermek için sürekli işbirliği içerisinde bulunarak bilgi alış-verişinde bulunuyor .”
Herhangi bir sensör hata tespit ederse, ses dalgalarıyla koordinatları bildiriyor. Diğer sensörlerde bu ses dalgasını algılayarak diğerine iletiyor. Sistem bu şekilde çalışıyor.
Yüzeyden ağa ulaşmak isteyen uzmanlar, yüzen şamandıralarla ses dalgalarından gelen mesajları radyo sinyallerine dönüştürüyor.
Arne Lie, Araştırmacı:
“Denizden akustik sinyaller gönderiliyor. Şu an dinleyebilirsiniz. Bu şamandıra aracılığıyla sensörlerin yaydığı sinyal mesajlarına ulaşabilirsiniz. Hem de bulunduğunuz konumu öğrenebilirsiniz. Deniz suyu, tuz içerdiğinden elektromanyetik dalgaların yayılmasına izin vermez. Halbuki akustik dalgalar deniz suyunda daha doğru sonuçlar verir.”
Gelecekte akustik ağ sistemi denizaltı navigasyonunda, deniz hayvanlarının gözetlenmesinde ve petrol sondaj kazalarının önlenmesinde kullanılacak.
Paul Havinga:
“Bu sistem dünyamızı daha güvenli ve daha çevreci kılacaktır. Bunun sayesinde mesela BP’nin neden olduğu petrol sondaj kazası gibi birçok felaket engellenebilir.”
Araştırmacılar, su altı izleme ağı sayesinde denizleri daha güvenilir kılmayı amaçlıyor.