Cheops, HD110067 adlı yıldızın yörüngesinde en az altı gezegen bulunduğunu ve bu gezegenlerin yörünge konfigürasyonunun bir milyar yıldan uzun süredir değişmediğini gösterdi
REKLAMAvrupa Uzay Ajansı 'nın(ESA), ötegezegen olarak tanımlanan güneş sistemi dışındaki gezegenleri keşfetmek ve incelemek için devam eden görevlerinden biri olan Cheops, yaklaşık 100 ışık yılı uzaklıkta bulunan nadir bir yıldız sistemini ortaya çıkardı.
ESA'ya göre bu önemli keşif bize gezegen sistemlerinin oluşumu ve evrimi hakkında bilgi verebilir.
Cheops, HD110067 adlı yıldızın yörüngesinde en az altı gezegen bulunduğunu ve bu gezegenlerin yörünge konfigürasyonunun, sistemin bir milyar yıldan daha uzun bir süre önce oluşmasından bu yana büyük ölçüde değişmediğini gösterdiğini tespit etti.
"Tüm sistemlerin yalnızca yüzde birinin rezonansta kaldığını düşünüyoruz," diyen Chicago Üniversitesi astronomi bölümünden Rafael Luque "Bize el değmeden hayatta kalmış bir gezegen sisteminin bozulmamış konfigürasyonunu gösteriyor," ifadelerini kullandı. Luque bu nedenle HD110067'nin özel olduğunu ve üzerinde daha fazla çalışılması gerektiğini vurguladı.
Yıldızın parlaklığındaki düşüşler ilk olarak 2020 yılında NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (TESS) tarafından tespit edildi - bu da yıldız ile uydu arasından geçen gezegenler olabileceğine işaret etti.
Luque "İşte o zaman Cheops'u kullanmaya karar verdik. Bu gezegenlerin sahip olabileceği tüm potansiyel dönemler arasında sinyal aramaya başladık," dedi.
'Yörüngesel rezonans' içindeki gezegenler
HD110067 sisteminde, en dıştaki gezegenin yörüngesinin 20,519 gün sürdüğü, 13,673 gün ile bir sonraki gezegenin yörünge periyodunun neredeyse tam 1,5 katı olduğu bulundu. Bu da 9,114 gün ile içteki gezegenin yörünge süresinin neredeyse 1,5 katı olduğu tespit edildi.
Bu verileri henüz açıklanamayan verilerle eşleştiren ekip, sistemde üç gezegen daha olduğunu tespit edebildi.
Luque "Cheops bize diğer tüm dönemleri tahmin etmemizi sağlayan bu rezonans konfigürasyonunu verdi. Cheops'un bu tespiti olmasaydı, bu imkansız olurdu," sözlerini kullandı.
Yörüngesel olarak rezonans gösteren gezegen sistemleri çok nadir bulunuyor, çünkü sistemlerin büyük çoğunluğunda gezegen yörüngelerinin doğal evrimi kesintiye uğruyor. Bunun nedeni, sistemdeki büyük bir gezegenin daha küçük gezegenleri kütleçekim etkisiyle etkilemesi, yakından geçen bir yıldızla karşılaşma veya gezegenlerden biri üzerindeki bir çarpma olabiliyor.
ESA'nın Plato ve Ariel isim iki dış gezegen misyonu daha bulunuyor.
Plato'nun 2026'da fırlatılması planlanıyor ve Güneş benzeri yıldızların yaşanabilir bölgesine kadar olan yörüngelerdeki Dünya benzeri ötegezegenleri incelemek, gezegenin boyutunu ölçmek ve etraflarındaki ekzomonları ve halkaları keşfetmek için bir dizi kamera kullanacak.
Ariel'in ise 2029'da fırlatılması planlanıyor ve ötegezegen atmosferlerinin kimyasal yapısını analiz edecek.
Her üç görevden elde edilecek sonuçlar ötegezegenlerin ve sistemlerinin neye benzediğini ortaya koyacak.