İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi ve Almanya (P5+1) arasındaki nükleer müzakereler anlaşma ile sonuçlandı. Karşılıklı
REKLAMİran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi ve Almanya (P5+1) arasındaki nükleer müzakereler anlaşma ile sonuçlandı.
Karşılıklı tavizlerin verildiği anlaşma BM Güvenlik Konseyi’nin onayından itibaren 90 gün sonra yürürlüğe girecek. Uzmanlara göre tarihi anlaşma Orta Doğu’ya daha fazla istikrar getirecek:
“Bu durum İran’ın oluşturduğu ‘silahlanma’ riskini ortadan kaldıracak. Ancak Yemen’den Suriye’ye ve Liban’dan diğer ülkelere.. farklı kritik dosyaları hemen etkilemeyecek.”
İran ile varılan nükleer anlaşma sadece bölgedeki güç yarışını değil siyasi ve ekonomik dengeleri de kökünden etkileyecek nitelikte.
— Hakan Celik (@hakanchelik) 14 Juillet 2015
Amerika’nın Orta Doğu’daki büyük müttefiklerinin, anlaşmaya tepkileri beklenildiği kadar iyimser olmadı. Suudi basınına göre Riyad yönetimi, İran’ın bölge ülkelerinin tepkisini çekecek provokasyonlar yerine halkının daha iyi şartlarda yaşamasına odaklanması gerektiğini belirtti.
İran’da halkın çoğunluğu Şii, Suudi Arabistan’da halkın çoğunluğuysa Sunnilerden oluşuyor. Bu nedenle iki ülke bölgedeki çatışmalarda karşı cephelerde mevzileniyor. Örneğin Yemen’de Tahran Şii milisleri desteklerken, Riyad ayaklananlara karşı hava saldırıları düzenliyor.
Tahran yönetimi, Irak’ta Şii militanları, Lübnan’da Şii Hizbullah’ı, Gazze’de Hamas’ı ve uluslararası alanda izole olan Suriye lideri Beşar Esad’a destek veriyor. Suudi tarafı ise Esad’ın devrilmesi için mücadele eden muhalif grupları destekliyor.
Başkan Esad, müttefiki İran’ın imzaladığı nükleer anlaşmayı “büyük zafer ve tarihi başarı” olarak niteledi. Suriye devlet haber ajansı, Esad’ın, İran’ın insan haklarını savunma ve barışın temelini güçlendirmesi için yapıcı rolünün ivme kazanacağı konusunda iyimser olduğunu ifade ettiğini duyurdu.
Tahran yönetimi, Irak’ta IŞİD’e karşı savaşan Şii milislere destek veriyor. Şii ağırlıklı Bağdat yönetimi de nükleer anlaşmadan memnuniyet duyduğunu açıkladı. Fakat Irak’taki Sünni azınlık için tehdit biraz daha artmış olabilir.
Suudi Arabistan dışında İran’ın bölgedeki büyük düşmanı İsrail. İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu, P5+1 ülkelerinin Tahran ile yaptığı anlaşmayı tarihi bir hata olarak nitelerken, İran’ın küresel terörü desteklemede özgür kaldığını öne sürdü. Başbakan Netenyahu, üç yıl önce söylediğini tekrarlayarak anlaşmanın İran’ın nükleer silah edinme noktasında önünü açtığını iddia etti