Libya'da Ulusal Mutabakat Hükümeti ile General Halife Hafter yönetimindeki Libya Ulusal Ordusu arasındaki savaş şiddetlenirken, eski lider Muammer Kaddafi yanlılarının kimi destekleyeceği konusu önem kazandı. Peki Kaddafi yanlıları neden Halife Hafter'e katılmasının sebepleri neler?
REKLAMLibya'da Fayiz es-Serrac'ın başkanlık yaptığı Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ile General Halife Hafter yönetimindeki Libya Ulusal Ordusu arasındaki savaş şiddetlenirken, eski lider Muammer Kaddafi yanlılarının kimi destekleyeceği konusu önem kazandı.
Libya'daki çatışma ve uzlaşma süreçlerinin dinamiklerini yakından takip eden, Floransa'daki Avrupa Üniversitesi Enstitüsü'nde araştırmacı profesör Virginie Collombier Le Monde gazetesine verdiği röportajda Kaddafi taraftarlarının nasıl bir yol izlediğini anlattı.
2017'den beri UMH ile Hafter'in, ülkenin siyasi alanında marjinalleşen Kaddafi taraftarlarını, kendi oluşumuna çekmek için bir yarışa girdi.
Collombier, Kaddafi'ye karşı olduğu bilinen Hafter'in bu konuda daha etkili olduğunu savunuyor ve özellikle Türkiye'nin Serrac hükümetine aktif destek sağlamasıyla, Hafter'in "Kaddaficiler" arasında elinin daha da güçlendiğini ifade ediyor.
'Hafter, bütün Kaddafi taraflarını bir araya toplayamaz'
Kaddafi taraftarlarının üç ana fırkaya bölündüğünün ve hepsinin Hafter'i desteklemediğinin altını çizen Collombier, "En eskiler, 2011’den bu yana hep silahlı mücadeleyi savundu ve uzun süredir Hafter'e yakın bir pozisyondalar. Ayrıca, Kaddafi’ye yakın yeni siyasi partiler de var, bunlar da olası bir zaferden sonra siyasetin nasıl olabileceğine dair daha sofistike bir vizyona sahipler. En son da Kaddafi ailesinin bireyleri var. Hafter'in eski rejimin tüm bölümlerini etrafına toplayabileceğini düşünmüyorum" ifadelerini kullandı.
Ancak, Collombier, Türkiye'nin Libya'da açıktan UMH'yi desteklemesinin, Kaddafi'ye yakın bazı kabilelerin yeniden aktif olmasına sebep olduğunu ileri sürüyor.
Kaddafi çevrelerinde çok etkili bir figür olan Abuzeid Dorda, Türkiye’nin Libya tezkeresini eleştirmişti. Dorda'nın açıklamaları özellikle, daha önce pasif olan Kadhadfa ve Warfalla kabilelerini harekete geçirdi.
'Sirte'nin ele geçirilmesiyle UHM, Türkiye'nin desteğine daha çok ihyacı var'
Libya'nın doğusunu kontrol altında tutan Halife Hafter, UMH'nin kontrolündeki kıyı kenti Sirte'yi ele geçirmesi bu durumu güçlendirdi.
Sirte, dokuz yıl önce NATO destekli askeri bir müdahale sonucunda devrilen eski Libya Devlet Başkanı Muammer Kaddafi'nin doğup büyüdüğü ve öldürüldüğü kent olması açısından sembolik öneme sahip.
Sirte'de bazı gruplar, Hafter'in kenti ele geçirmesini memnuniyetle karşıladı. Sirte’nin alınmasıyla UHM'nin daha kritik bir pozisyonda olduğunu ifade eden Collombier, bundan sonra Türkiye’nin desteğinin daha da önemli olduğunu ileri sürdü.
'Kaddaficiler, Hafter ile yeniden iktidara gelmek istiyor'
Libya'da birçok ayrı grubun olduğunu ve bunların farklı amaçlarının bulunduğuna dikkat çeken uzman, "Yakın zamanda Kaddafi çevresine yakın olan kişilerle yaptığım görüşmelerde, 'Hafter bizi iktidara getirecek olan tren' dediklerine şahit oldum. Dolayısıyla bu gruplar için Hafter'ı desteklemek "siyasi bir fırsat" diye konuştu.
Collombier'ye göre her ne kadar farklı kabile ve gruplar, UMH'yi iktidardan düşürmek için bir araya gelse de daha sonra bir koalisyon oluşmasının mümkün olmadığını ifade ediyor.
Hafter: Kaddafi'nin silah arkadaşlığından darbe girişimine
Halife Hafter, 1960'lı yıllarda Muammer Kaddafi'nin silah arkadaşıyken, daha sonra ABD'nin desteğiyle Kaddafi'nin yurt dışındaki muhaliflerine katıldı.
1993'te Kaddafi'ye yapılan suikast girişimini yönetmekle suçlanan Hafter, ülkesinde idam cezasına çarptırıldı. Hafter, aynı şekilde 1996'da Kaddafi'ye karşı yine ABD destekli başarısız bir darbe girişiminde bulundu.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika'yı kasıp kavuran halk ayaklanmalarının gerçekleştiği 2011'de Kaddafi yönetiminin devrilmesiyle, Hafter için de sürgün yılları sona erdi ve Libya'ya döndü.
Libya'da hangi ülke kimi destekliyor?
Merkezi Trablus'ta bulunan Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Birleşmiş Milletler başta olmak üzere Türkiye, Avrupa Birliği ve uluslararası kurumlarca meşru kabul ediliyor ve destekleniyor.
Tobruk merkezli Hafter güçlerinin kontrolünde olan Libya Ulusal Ordusu ise Mısır, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Fransa ve Rusya'dan destek buluyor.