Azerbaycanlılar, Dağlık Karabağ'da atalarının topraklarına dönmenin hayalini kuruyor

REKLAM

Dağlık Karabağ'da yaklaşık otuz yıl sonra bazı bölgelerin yeniden alınmasıyla, yaklaşık 600 bin Azerbaycanlı, atalarının topraklarına dönmenin hayalini kuruyor.

Yıllar önce göç etmek zorunda kalan bazı Azeriler, evleri ve köylerini aniden terk etmek zorunda kalmanın travmasını taşımaya devam ediyor.

Le Monde gazetesinin haberine göre, uzun yıllar önce terk edilen bu topraklarda, tekrar yaşamın oluşması için mayınların temizlenmesi ve oturum bölgelerinin yeniden düzenlenmesi gerekiyor.

78 yaşındaki Allahverdiyeva: Köyüme dönme umudumu asla kaybetmedim

Yıllar önce terk etmek zorunda kaldığı Horovlu köyüne dönmenin hayalini kuran 78 yaşındaki Ulker Allahverdiyeva, 1993 yazında yaşadıklarını şöyle anlatıyor:

"(Ermenilerin) Tankları evlerimize ateş ediyordu. Korkudan titriyordum, korkunçtu. Derhal kaçmalıydık. Sadece arabaya binmek için vaktimiz vardı. Takıları veya pasaportları toplayacak zamanım bile olmadı. Daha sonra arabamız bozuldu, üç gün boyunca yürüyerek devam etmek zorunda kaldık."

Bir gün tekrar köyüne dönme umudunu asla kaybetmediğini ifade eden Allahverdiyeva, "Hükümete hep güvendim. Cumhurbaşkanına zafer için teşekkür ediyoruz ve topraklarımıza dönmek için izin bekliyoruz" diyerek mutluluğunu paylaştı.

Mayınlı alanların temizlenmesi gerekiyor

Allahverdiyeva ve onun gibi binlerce Azerinin, Dağlık Karabağ'a dönme arzusu her ne kadar güçlü olsa da, güvenlik ve maddi sebeplerden dolayı bunun hemen gerçekleşmesi mümkün durmuyor.

Azerilerin yıllar önce terk ettikleri köylerin çoğu yıkıldı, ve bölgede savaşın kalıntıları olan binlerce mayın bulunuyor.

Kadir Has Üniversitesi'nden bölgesel çatışmalar uzmanı Nazrin Gadimova-Akbulut, "En büyük zorluk biraz daha sabretmek" olduğunu söylüyor. Araştırmacıya göre, Dağlık Karabağ'ının birçok bölgesi mayınlı ve oranın insanlar için ne zaman tamamen güvenli olacağı henüz bilinmiyor.

Ermeniler gitmeden önce yerleşim yerlerini ateşe veriyor

39 yaşındaki Elçin Guseynov bazı Ermenilerin Dağlık Karabağ'daki evlerine yakmasına tepki göstererek, "Ermeniler otuz yıl boyunca topraklarımızı elimizden aldı! Şimdi de gitmeden önce evleri yakıyorlar! Böyle bir şey olamaz, yok ettikleri her şeyin bedelini ödemek zorundalar" dedi.

İki ülke arasında imzalanan ateşkes anlaşmasının ardından Ermenilerin çekildiği topraklara giden Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, "İşgal altında bulunan yerleşim alanları, hastaneler, mescitler, okullar, abideler ve mezarlıkların tahrip edildiğini" söylemişti.

Azerbaycan, Ermenistan'dan tazminat talep ediyor

Aliyev, söz konusu yerlerdeki maddi ve manevi zararın ödenmesi için konunun uluslararası mahkemelere taşınacağını ve Ermenistan'dan tazminat isteneceğini vurgulamıştı.

Savcılık, talep edilecek tazminatın 50 milyar dolar olacağını öne sürdü. Azerbaycan tarafı, tazminatın ödenmemesi durumunda daha fazla toprak talep etme haklarının olduğunu savunuyor.

'Dağlık Karabağ'nın yeniden inşası Azerbaycan için büyük bir yük'

Aslında Bakü uzun zamandır kaybettiği toprakların yeniden inşasını düşünüyor. 2015'de Aliyev yönetimi tarafından yaptırılan bir çalışmada, Dağlık Karabağ'daki inşaat projeleri için 30 milyar dolarlık bir masraf önerildi.

Dünya Bankası’nın verilerine göre Azerbaycan’ın 2019 yılındaki gayri safi milli hasılası 48 milyar dolar, kişi başına düşen milli gelir de 4 bin 721 dolardı.

İnsani Araştırmalar Kamu Derneği Başkanı Avaz Hasanov, bu projenin Azerbaycan ekonomisi için "büyük bir yük" olduğunu düşünüyor. Dosyayı yakında takip eden Hasanov, "Kaynak, bilgi birikimi ve işgücü yetersizliğinden dolayı gerekli tüm altyapı oluşturmamız mümkün değil. Örneğin, son on yılda, Dağlık Karabağ'dan Azerbaycan'a sığınanların yalnızca yarısı için makul konutlar inşa edebildik" diye konuştu.

Hasanov'a göre, uluslararası bağışçılardan oluşan bir koalisyon oluşturmak ve Ermeni çoğunluğunun yaşadığı bölgeleri de kapsayan geniş bir yeniden inşa planı oluşturmak gerekiyor.

Ancak Rus askerlerin bölgeye gelmesinin batılı fonları uzaklaştırabileceğinden endişe ediliyor.