Yasal kira artış oranını belirleyen 12 aylık enflasyon ortalaması ise, Eylül ayında yüzde yüzde 38,36 oldu.
REKLAM
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) cuma günü açıkladığı verilere göre, Eylül ayında yıllık enflasyon yüzde 33,29 oldu. Aylık enflasyon ise yüzde 3,23 olarak hesaplandı.
Verilerde en yüksek ağırlığa sahip üç ana harcama grubu içinde yıllık en büyük artış yüzde yüzde 51,36 artışla 'konut'ta gerçekleşti. Bunu yüzde 36,06'lık artışla 'gıda ve alkolsüz içecekler' takip etti. Ulaştırma grubundaki yıllık artış işe yüzde 25,30 oldu.
Üç ana harcama grubu dışında dikkat çekici yıllık artış 'eğitim'de yüzde 66,10'la geldi.
Yasal kira artış oranını belirleyen 12 aylık enflasyon ortalaması ise, Eylül ayında yüzde yüzde 38,36 oldu. Yani mülk sahiplerinin yapabileceği 'tavan' zam oranı yüzde 38,36'yı geçemeyecek.
Enflasyon beklentilerin üstünde geldi
TÜİK, bir önceki ay enflasyonu aylık bazda yüzde 2,04 oranında artışla yıllık olarak yüzde 32,95 olarak hesaplamıştı.
Anadolu Ajansı'nın anketine katılan ekonomistler, Eylül'de enflasyonun yüzde 2,47 artacağını öngörmüştü. Buna göre yıllık enflasyonun yüzde 32,31'e ineceği hesaplanmıştı.
Bloomberg HT anketinde de aylık beklenti yüzde 2,50 seviyesindeydi. Yıllık beklenti yüzde 32,50 olarak gerçekleşmişti.
Yani enflasyonda artış beklentilerin üstünde.
Uzmanlar tarafından 'öncü veri' olarak kabul edilen İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) enflasyon verisine göre ise Eylül'de perakende fiyatlarda yıllık artış yüzde 40,75 seviyesinde gerçekleşmişti. Aylık enflasyon ise yüzde 3,19 oldu.
ENAG'a göre enflasyon
Bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu’na göre (ENAG) enflasyon Eylül'de aylık yüzde 3,79 artarken, yıllık yüzde 63,23 oldu.
Aylık artış üzerinden bakıldığında ENAG ile TÜİK'in verisinin ilk defa birbirine yaklaştığı görülüyor.
ENAG ve TÜİK verileri arasındaki uçurum neden kaynaklanıyor?
ENAG ile TÜİK arasında açıklanan enflasyon verileri arasındaki farkın bu denli büyük olmasının temelinde farklı veri toplama ve hesaplama yöntemleri yatıyor. TÜİK, belirli mağazalardan ve sabit zaman aralıklarında toplanan fiyatlarla oluşturulan sabit bir tüketim sepetine dayanarak enflasyonu aylık olarak hesaplıyor. Sepetteki mal ve hizmetlerin ağırlıkları yılda bir kez güncelleniyor ve fiyat değişimleri bu yapı üzerinden izleniyor. ENAG ise internet üzerinden toplanan günlük fiyat verilerini kullanarak daha dinamik ve hızlı değişen bir sistemle enflasyonu ölçüyor.
Tüm bu teknik farkların ötesinde, TÜİK’in hükümete bağlı bir kurum olması nedeniyle verilerin siyaseten manipüle edildiğine dair kamuoyunda zaman zaman şüpheler oluşuyor.
DİSK davası
TÜİK Haziran 2022'de, Ocak 2003’ten beri her ay açıkladığı ortalama madde sepeti fiyat listesini yayımlamayı durdurdu. Liste 400’ü aşkın maddenin ortalama fiyatını içeriyordu. Bunun üzerine Devrimci İşçi Sendikaları (DİSK) 3 Haziran 2022’de TÜİK’ten bilgi talebinde bulundu. Ancak TÜİK, madde sepeti ve ortalama madde fiyat listesinin yayımlanmayacağını belirterek bilgi talebini reddetti.
Bunun üzerine de DİSK dava açtı. Mahkeme TÜİK’in DİSK’in bilgi edinme talebini reddetmesinin hukuksuz olduğuna karar verdi. Ancak karar üst mahkemeye taşındı.