Yeni bir rapora göre, 2024 yılında gıda kaynaklı 6 bin 500'den fazla salgın yaşandı.
Listeria bakterisiyle bağlantılı ciddi gıda zehirlenmesi vakaları geçen yıl Avrupa’da arttı; sağlık ve gıda güvenliği yetkilileri, bunun muhtemelen değişen beslenme alışkanlıkları ve yaşlanan nüfus tarafından tetiklendiği uyarısında bulundu.
ECDC ve EFSA’nın yeni raporuna göre, 2024’te doğrulanmış Listeria enfeksiyonu sayısı 3.000’in üzerindeydi; vakaların yaklaşık yüzde 70’i hastane bakımına ihtiyaç duydu ve her 12 kişiden biri hayatını kaybetti.
Listeria, nemli ve serin ortamlarda gelişen bir bakteri türüdür ve yoğun dezenfeksiyon çabalarına rağmen yok edilmesi zor olabilir. Enfeksiyonlar genellikle gıda yoluyla bulaşır, nadirdir ancak ölümcül olabilir.
Rapora göre, hazır tüketim gıdalarının yüzde 3’üne kadarında Listeria kontaminasyon düzeyi AB gıda güvenliği sınırlarının üzerinde. En sık kontamine olan ürün fermente sosisler.
“Kontaminasyon nadir görülse de Listeria ağır hastalığa neden olabilir; bu da onu izlediğimiz en ciddi gıda kaynaklı tehditlerden biri yapıyor,” dedi insan, hayvan ve çevre sağlığını birbirine bağlayan ECDC çalışmalarını yöneten Ole Heuer.
Rapor, Avrupa Birliği, Birleşik Krallık ve AB üyesi olmayan sekiz başka ülkede Listeria, Salmonella, Campylobacter, Shiga toksini üreten E. coli (STEC) ve diğer bakterilerle görülen enfeksiyonları izledi.
Rapora göre 2024’te 6.558 gıda kaynaklı salgın yaşandı; bu, bir önceki yıla kıyasla yüzde 14,5’lik artışa karşılık geliyor. Vaka sayısı ve hastane yatışları da artarken, ölüm sayısı geçen yıl düştü.
Rapor, gıda kaynaklı enfeksiyonlardaki “yukarı yönlü eğilimin” muhtemelen çeşitli etkenlerin birleşiminden kaynaklandığını söylüyor; bunlar arasında, örneğin daha fazla hazır yemek tüketimi gibi değişen beslenme alışkanlıkları, hijyenik olmayan gıda işleme pratikleri ve hastalığa daha duyarlı yaşlanan nüfus yer alıyor.
2024’te, kaynağına ilişkin güçlü kanıt bulunan gıda zehirlenmesi salgınlarında en fazla ölüm sebzeler ve diğer hayvansal olmayan ürünlerle bağlantılıydı. Ancak, genel olarak çok ülkeli salgınların çoğundan Salmonella sorumluydu; yumurtalar ve yumurta ürünleri başlıca taşıyıcıydı.
AB ajansları, son on yılda kümes hayvancılığı çiftliklerinde Salmonella enfeksiyonlarında “kayda değer artış” görüldüğünü ve birçok AB ülkesinin bunlarla mücadelede yeterince çaba göstermediğini söyledi.
EFSA’nın biyolojik tehlikeler ile hayvan sağlığı ve refahı biriminin başındaki Frank Verdonck, “Bu yıl, çok sayıda AB ülkesi kümes hayvanlarında Salmonella’yı azaltmaya yönelik tüm hedefleri tutturamadı; tam uyuma ulaşan üye devlet sayısı yalnızca 14,” dedi.
Ajanslar, insanların gıda kaynaklı enfeksiyonlardan korunmak için bazı önlemler alabileceğini söyledi; bunlar arasında buzdolabını 5°C veya altına ayarlamak, hazır yemekleri son tüketim tarihinden önce yemek, eti iyice pişirmek, pişmiş ve çiğ gıdaları ayrı tutmak ve çiğ gıdaları elledikten sonra elleri, pişirme araçlarını ve yüzeyleri yıkamak yer alıyor.
Ayrıca, “kırılgan grupların” – yaşlı yetişkinler, hamile kadınlar ve bağışıklık sistemi zayıf kişiler – hazır yemekler, pastörize edilmemiş süt ve yumuşak, pastörize edilmemiş peynir gibi “yüksek riskli gıdaları” tüketmekten kaçınmaları gerektiğini de belirttiler.
Heuer, bu grupların korunmasının “güçlü gözetim, güvenli gıda üretimi ve evde temel önlemler” gerektirdiğini söyledi.