Son yıllarda başta İstanbul olmak üzere Türkiye'nin birçok şehrinde görülen kaplan sivrisineği, Avrupa'da giderek artan bir sağlık sorunu haline gelmeye başladı. Peki hastalık taşıdığı bilinen sivrisineklerden nasıl korunabiliriz?
REKLAMSivrisinekler, sıcak yaz gecelerinin rahatsız edici yanı olarak görülür. Hele bu istilacı ve hastalık taşıyan bir tür olan Asya kaplan sivrisineği ise sağlığınızdan bile olabilirsiniz.
Son yıllarda başta İstanbul olmak üzere Türkiye'nin farklı bölgelerinde görülen kaplan sivrisineği, özellikle Avrupa'da giderek artan bir sağlık sorunu haline gelmeye başladı.
Başta dang humması ile zika virüsü gibi hastalıklar taşıyan ve oldukça agresif olan sivrisinekler, iklim krizinin bu tür canlıların üremesi için yarattığı uygun ortamı ve yayılması için gereken ulaşım imkanlarının gelişimini de düşünürsek, uzun bir süre daha bizimle olacağa benziyor.
Sivrisineklerin taşıdıkları hastalıklarla yılda bir milyon insanı öldürdüğü tahmin ediliyor.
Kaplan sivrisinek nasıl ayırt edilir?
Aslen Güneydoğu Asya'ya özgü olan ve Aedes albopictus olarak da bilinen sivrisinek, gövdesinde ve bacaklarında bulunan beyaz renkli şeritlerle diğer türlerden ayırt edilebilen, kan emici bir sivrisinek türüdür.
Ayrıca sıradan sivrisineklere göre daha küçükler.
"İstanbul'a da yerleşti, çok istilacı bir tür"
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (İÜC) Veteriner Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kerem Öter kaplan sivrisineklerin yaklaşık 4-5 yıldır İstanbul'da düzenli olarak gözlemeye başladıklarını ve yerleşik bir tür haline geldiklerini söylüyor.
Bu türün bildikleri sivrisineklerden gerek biyolojik gerekse morfolojik olarak çok farklı olduğunu aktaran Öter, "Yeni yerleştiği bölgeye çok iyi adapte oluyor. Bizim yerli türlerin, evlerde dolaşan sivrisineklerin popülasyonlarını baskılıyor. O bölgedeki ekolojik dengeyi bozuyor. Bu anlamda besin zincirini yok ettiği için kendi yükseliyor popülasyon olarak" diyor.
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'nin (ECDC) yakın tarihli bu haritası da Akdeniz ülkelerindeki kaplan sivrisineklerinin tahmini oranını gösteriyor.
Haritada sivrisineklerin İstanbul, Doğu Karadeniz ve Ege'nin bir kısmında yerleştiği belirtiliyor.
Fransa alarm veriyor
Kaplan sivrisinekleri Fransa'da ciddi bir problem haline gelmiş durumda. Geçen yıl Fransız parlamentosu tarafından hazırlanan bir rapor, yayılmalarının önümüzdeki on yıllar boyunca "büyük bir sağlık riski" oluşturacağı konusunda uyarıda bulunuldu.
Bu türün kendine has taşıyabildiği 20'ye yakın hastalığın bilindiğini ancak birinci dereceden sorumlu tutulduğu hastalıkların Chikungunya ve dang humması olduğunu dile getiren Öter de "Her iki hastalık da ilginç bir şekilde İtalya ve Fransa'da görüldü. İstanbul için çok erken bunları söylemek. Daha henüz o kadar popülasyona ulaştığını düşünmüyoruz" dedi.
Kaplan sivrisineklerden korunmanın kolay yolları neler?
Kaplan sivrisinekler aslında iyi uçucular değil. Dolayısıyla, ülkeler arası hareketi uçarak değil, yumurtalarının pasif olarak taşınmasıyla oluşuyor.
Dolayısıyla onlardan korunmanın ilk yolu, durgun su birikintilerinden kurtularak üremelerini durdurmak.
- Sivrisinek yumurtalarının yumurtadan çıkması için suya ihtiyacı var. Dişiler için saksı diplerinde biriken azıcık su bile larvalarını bırakmaları için yeterli olabiliyor. Bu nedenle, bahçenizde, balkonunuzda su birikintisi olmadığından emin olun.
- Açık havada zaman geçirecekseniz, bacak ve kollarınızı örten giysiler giymeye çalışın.
- DEET, IR3535 veya Icaridin içerenler kovucular uygulayın. Uçucu yağ bazlı kovucular daha doğal seçenekler ancak ciltten daha çabuk buharlaştıkları için kısa ömürlü koruma sağlıyor.
- Citronella aromalı mumlar güzel kokuyor ancak o kadar etkili görünmüyor. Güçlü fanlar ise sivrisinekleri savuşturabiliyor.
- Kokuların sivrisinekleri ve diğer böcekleri de çektiği bilinmekte, bu nedenle kokusuz deodorant tercih edin ve cildinize bir mola verin.