Keto, paleo, vegan: Popüler diyetlerin iklim üzerindeki etkisi büyük ölçüde farklılık gösterirken, bazıları çevreye veganlıktan neredeyse dört kat daha zararlı.
REKLAM
Geçen yıl yapılan ve türünün ilk örneği olan bir çalışma, en yaygın altı diyetin karbon ayak izlerini karşılaştırdı.
Gıda sisteminin sera gazı emisyonlarının yaklaşık üçte birini oluşturduğu ve sığır eti üretiminin bu konuda en büyük suçlulardan biri olduğu - tavuk üretiminden yaklaşık 10 kat daha fazla emisyon ürettiği - yaygın olarak biliniyor.
Ancak tek tek gıda maddelerinin çevresel etkisi oldukça tartışmalı olsa da, geniş bir yelpazede farklı gıdaları içeren diyetlerin çevresel etkisi üzerine yapılmış kapsamlı araştırmalar sınırlı kaldı.
Tulane Üniversitesi’nden Profesör Diego Rose'un kıdemli yazar olduğu çalışma, diyetlerin çevresel etkisinin yanı sıra beslenme kalitesini de değerlendirdi. "İklim değişikliği tartışmasız günümüzün en acil sorunlarından biri ve pek çok insan bitki temelli bir diyete geçmekle ilgileniyor," diyen Profesör Rose, Tulane Üniversitesi Halk Sağlığı ve Tropikal Tıp Fakültesi Beslenme Programı Direktörü olarak bu geçişin karbon ayak izini azaltacağını ve genel olarak daha sağlıklı olacağını belirtti.
Ancak çalışmanın aynı zamanda "etten tamamen vazgeçmeden de sağlığınızı ve karbon ayak izinizi iyileştirmenin mümkün olduğunu" ortaya koyduğunu ekledi.
Çok sayıda kişi hayatı boyunca beslenme alışkanlıklarını değiştirebileceğinden - ya da sağlık nedenleriyle veganlıktan uzaklaşmak zorunda kalabileceğinden - beslenme şekillerinin iklim üzerindeki etkilerini anlamak güven verici olabilir.
Hangi diyet iklim üzerinde en büyük etkiye sahip?
Araştırma, gıda tüketimi ve karbon ayak izi arasındaki ilişkiyi analiz ederken, vegan diyetin en düşük çevresel etkiyi sunduğunu buldu. Hayvansal ürünlerin tamamen hariç tutulduğu vegan beslenme, tüketilen her 1.000 kalori başına yalnızca 0,7 kilo karbondioksit üretirken, en sürdürülemez diyet olarak keto beslenme, aynı kalori miktarında yaklaşık 3 kilo karbon üretiyor – bu da vegan diyetten dört kat daha yüksek.
Paleo diyeti de, yüksek karbon ayak izi ve düşük diyet kalitesi puanı ile sürdürülebilirlik açısından keto diyetinin hemen arkasından geliyor. Veriler, ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC) Ulusal Sağlık ve Beslenme İnceleme Araştırması’ndan 16.000'den fazla yetişkinin diyetine dayanarak değerlendirildi.
Çalışma, veganlığı takiben en sürdürülebilir diyetlerin vejetaryen ve peskataryen diyetler olduğunu gösterdi. Et ve bitkisel gıdaların karışımını içeren omnivor (hepçil) diyet ise kalite ve sürdürülebilirlik açısından ortalarda konumlandı.
Araştırmaya göre, omnivor beslenen bireylerin yalnızca üçte birinin vejetaryen bir diyete geçmesi, günlük olarak 340 milyon araç kilometresini ortadan kaldırmaya eşdeğer bir emisyon azalması sağlayabilir.
Aynı zamanda, sebze ağırlıklı Akdeniz diyeti veya et kısıtlayıcı DASH diyeti gibi sürdürülebilirlik odaklı beslenme düzenlerinin hem karbon ayak izini hem de diyet kalitesini iyileştirdiği belirtiliyor.
Profesör Diego Rose, bu bulgular ışığında, “Bir sonraki soru, farklı politika müdahalelerinin bu sonuçları nasıl etkileyebileceği ve bizi daha sağlıklı, çevre dostu diyetlere nasıl yönlendirebileceğidir,” yorumunda bulunarak, çalışmaların politika yapıcılar için rehber niteliğinde olabileceğine dikkat çekti.