İklim değişikliğiyle bağlantılı davanın ilk duruşması, TotalEnergies’in COP30’da iklim yatırımını açıkladığından sadece birkaç gün sonra görülüyor.
Dünyanın en büyük petrol şirketlerinden biriyle bir Belçikalı çiftçi arasındaki çığır açan iklim davası, başvurunun üzerinden neredeyse iki yıl geçmesinin ardından çarşamba günü başlıyor.
Batı Belçika’daki Hainaut’tan Hugues Falys, Mart 2024’te TotalEnergies’e karşı Tournai Ticaret Mahkemesi’nde dava açtı. Falys, iklim değişikliğinin doğrudan yol açtığını söylediği çiftliğindeki zararın tazminini talep ediyor.
FIAN, Greenpeace ve İnsan Hakları Ligi’nin desteğini alan; Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu’nun (FIDH) ‘Mahkemede Görüşürüz’ projesi kapsamında da desteklediği bu Davut-Golyat mücadelesi, Belçika’da bir çokuluslu şirketi hedef alan ilk iklim davası.
‘İklim değişiminin ön cephesi’
Euronews Green’e gönderdiği bir açıklamada Falys, iklim değişikliğinin işini önemli ölçüde etkilediğini savunuyor.
Meralarının ve ürünlerinin verimi, yoğun yağış, kuraklık ve sıcak hava dalgaları gibi iklim kaynaklı aşırı hava olaylarından etkilendi.
“Tüm çiftçiler gibi, iklim değişikliğinin ön cephesindeyim,” diyor. “Ancak iklim değişikliği kaçınılmaz değil. Sorumlular hesap vermeli.”
Davada müdahil olan üç STK, TotalEnergies’den fosil yakıt projelerine yönelik tüm yeni yatırımları durdurmasını istiyor; mahkemeleri, “iklim sistemine doğrudan zarar veren” faaliyetleri nedeniyle petrol devinin sorumluluğunu tespit etmeye çağırıyor.
TotalEnergies kimdir?
COP30’da 100 milyon dolar (86,25 milyon euro) tutarında bir iklim yatırımı açıklayarak yakın zamanda manşetlere çıkan TotalEnergies, fosil yakıt üretiminde faaliyet gösteren ve sera gazı emisyonlarının üçte birinden fazlasından sorumlu yaklaşık 20 şirketten biri.
Buna karşın şirket, amacını mümkün olduğunca çok insana “daha uygun fiyatlı, daha güvenilir ve daha sürdürülebilir” enerji sağlamak olarak tanımlıyor.
FIDH’ye göre TotalEnergies, hidrokarbon üretiminde yüzde 4 artış olduğunu kısa süre önce teyit etti. Bu üretim, yerden ham petrol ve doğal gaz gibi hidrokarbonları çıkarıp rafine etmeyi içeriyor.
Bu, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) gibi kurumların, küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlamak için hidrokarbon üretiminin azalması gerektiğini söyleyen tavsiyeleriyle çelişiyor.
Fosil yakıtlara son verilmesi çağrısı
FIDH’den Gaelle Dusepulchre, “İklim krizinin çözümü, sera gazı emisyonlarını dizginlemek için çokuluslu şirketlerin fosil yakıtlara yeni yatırımları derhal durdurmasını gerektiriyor,” diyor.
“Mahkemenin, TotalEnergies’i yeşil dönüşüme gerçekten yatırım yapmaya ve insan haklarının iklim çöküşü nedeniyle tehlikeye atılmamasını sağlamaya zorlamasını umuyoruz.”
Euronews Green, TotalEnergies’e fosil yakıtlara yatırımı sonlandırmayı planlayıp planlamadığını ve Falys’in çiftliğinde iklim kaynaklı zararlardan sorumluluk kabul edip etmediğini açıkça sordu. Şirket, haber yayımlanırken yanıt vermemişti.
Kararın 2026’nın başlarına kadar çıkması beklenmiyor.